W tym wpisie zasygnalizujemy ciekawą problematykę domniemania faktycznego, dowodu prima facie, który pełni szczególnie istotną rolę w procesie o odszkodowanie za następstwa błędu w sztuce medycznej, gdzie powód często nie może wykazać się środkami dowodowymi, iż jedyną możliwą przyczyną uszczerbku na zdrowiu jest zawiniony błąd lekarski.
Konstrukcja dowodu prima facie pozwala stronie dochodzącej swoich praw w procesie medycznym na ograniczenie w trakcie dowodzenia ilości ogniw związku przyczynowo skutkowego tak, że osoba dochodząca swoich praw musi wywiązać się z ciężaru dowodu jedynie co do pierwszego ze zdarzeń powodujących odpowiedzialność odszkodowawczą – zawinionego błędu w sztuce lekarskiej, natomiast kolejne ogniwa łańcucha zdarzeń kończących się wystąpieniem szkody na osobie mogą zostać przez Sąd uznane za udowodnione jako oczywiste następstwo pierwszego zdarzenia.
Związek przyczynowy między zachowaniem pozwanego a szkodą, w postaci pogorszenia stanu zdrowia pacjenta nie musi być zatem ustalony w sposób pewny, wystarczy wysoki stopień prawdopodobieństwa istnienia takiego związku, a w przypadku wielości możliwych przyczyn – przeważające prawdopodobieństwo związku przyczynowego szkody z jedną z tych przyczyn (por. Wyrok Sądu Najwyższego z 5 lutego 2014 roku sygn. akt V CSK 140/2013; Wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z 23 czerwca 2015 sygn. akt I C 7/10, LEX nr 2242423).
Dopuszczenie stosowania w procesie cywilnym o odszkodowanie dowodu prima facie nie oznacza jednak braku obowiązku wywiązania się strony z wykazania zaistnienia wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, w tym związku przyczynowego.
Podkreślmy, że obowiązek naprawienia szkody wynikłej z błędu medycznego powstaje dopiero wówczas, gdy mamy do czynienia z błędem zawinionym przez lekarza jako osobę dysponującą wiedzą fachową, a jednocześnie spełnione są inne przesłanki warunkujące odpowiedzialność odszkodowawczą, to jest:
Zaistnienie szkody wynikłej z określonego zdarzenia medycznego (adekwatny związek przyczynowy).
Wskażmy również, że dowód prima facie nie jest uprzywilejowanym źródłem wiedzy sądu orzekającego o faktach, i jak każdy dowód podlega ocenie zgodnie z kryteriami zawartymi w kodeksie postępowania cywilnego, w tym może zostać skutecznie obalony przez zastosowanie przeciwdowodu.
