W tym wpisie przedstawimy najważniejsze kwestie związane ze sporządzeniem testamentu holograficznego (tzw. własnoręcznego). Jest to bezkosztowy, jednak niosący pewne ograniczenia sposób wyrażenia ostatniej woli.
Podstawą prawną regulującą sporządzenie testamentu holograficznego jest art. 949 kodeksu cywilnego, stanowi on, że:
Spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą.
Jednakże brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.
Ta forma sporządzenia testamentu dla swojej ważności wymaga tego, by testament został w całości sporządzony przez testatora – by testament był ważny wykluczone jest samo tylko własnoręczne jego podpisane przez spadkodawcę.
Takie uregulowanie formy testamentu istotnie zwiększa pewność tego, że testament zawierający określone oświadczenie woli testatora został rzeczywiście przez niego sporządzony oraz to, że do sporządzenia testamentu doszło w warunkach umożliwiających świadome wyrażenie jego woli.
Mimo tego, że sporządzenie testamentu własnoręcznego daje testatorowi maksymalną swobodę co do odwołania jego treści, czy też wprost – jego zniszczenia – jest w zasadzie bezkosztowe, to należy zauważyć podstawowe ograniczenia przy jego sporządzaniu.
- Istotną kwestią wiążącą się ze sporządzeniem testamentu jest stan zdrowia testatora. Testament holograficzny (tzw. własnoręczny) może z powodzeniem zostać sporządzony przez osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności – z tym jednak że charakter ich pisma musi być na tyle zindywidualizowany, by pozwalał na jednoznaczną identyfikację autora (np. może zostać sporządzony stopą; prawą dłonią przez osobę leworęczną).
- Testament holograficzny nie może zostać sporządzony przy pomocy komputera czy maszyny do pisania ponieważ przeczy to istocie tego sposobu sporządzania testamentu.
- Istotnym ograniczeniem związanym ze sporządzeniem testamentu holograficznego (własnoręcznego) jest to, że po jego sporządzeniu informacje o jego sporządzeniu nie staną się częścią Notarialnego Rejestru Testamentów prowadzonego przez Krajową Radę Notarialną.
Co rozumieć przez podpis własnoręczny?
Sąd Najwyższy wskazuje, że na pojęcie podpisu składa się własnoręczne umieszczenie brzmienia nazwiska.
Informacja o testamencie i poszukiwanie testamentu
Po sporządzeniu testamentu przed notariuszem informacja o jego sporządzeniu na wniosek spadkodawcy (uwaga: nie o konkretnych jego postanowieniach) trafia do NRT.
Taki sposób sporządzenia testamentu gwarantuje więc to, że testament zostanie ujawniony we właściwym czasie, a więc bez opóźnienia i dopiero po śmierci spadkodawcy.
Decydując się z różnych względów na sporządzenie testamentu własnoręcznego, nie zapominajmy jednak o istnieniu instytucji depozytu radcowskiego/ adwokackiego.
Odpowiednio radca prawny i adwokat jako przedstawiciele zawodów zaufania publicznego gwarantują należytą staranność i poinformowanie sądu spadku o istnieniu testamentu we właściwym czasie. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, gdy w otoczeniu testatora nie ma osób które mógłby obdarzyć zaufaniem.
foto: by jcomp / Freepik
